Geloof en Psychologie

Hoe verhoudt geloof zich tot psychologie? Over die vraag is veel discussie geweest. Met de opkomst van de psychologie ontstond de fascinatie voor het gegeven dat iemand als Sigmund Freud mensen kon genezen door met ze te praten, terwijl hij veel kritiek had op religie.

In de jaren 1950 en 1960 kwam counseling in het vizier: Psychologen als Carl R. Rogers lieten zien dat je door goed te luisteren mensen kon helpen in hun ontwikkeling. Dat sprak het pastoraat enorm aan, zodat het door sommigen als methode werd overgenomen. Door de grote rol van de psychologie hierin riep dit heftige reacties op onder conservatieve christenen. Jay E. Adams zette de zaak op scherp door te beweren dat je als christen genoeg hebt aan de Bijel en dus de psychologie kunt missen. Aan de andere kant van het spectrum bevonden zich antireligieuze psychologen, zoals Albert Ellis, die verkondigden dat religie schadelijk zou zijn voor de gezondheid. Binnen die twee uitersten is de beweging op gang gekomen om op een genuanceerder manier de psychologie met christelijk geloof te verbinden.

In zeven video’s neemt dr. Rens Filius je mee in vijf belangrijke christelijke visies op de relatie van geloof tot psychologie. Hij neemt zijn uitgangspunt in het boek dat onder redactie van Eric L. Johnson is verschenen: Psychology and Christianity. Five views. Daarin worden vijf visies gepresenteerd door enkele toonaangevende Amerikaanse christen-psychologen. De volgende visies worden besproken:

Niveaus van Verklarenvisie (David G. Meyers)
Integratievisie (Stanton L. Jones)
Christelijke Psychologievisie (Robert C. Roberts en Paul J. Watson)
Transformationele Psychologievisie (John H. Coe en Todd W. Hall)
Bijbelse Counselingvisie (David Powlison)

Voor verdere verdieping

Eric L. Johnson (ed.), Psychology and Christianity. Five views
William den Boer, Boer, Bart van den Brink, Peter van de Kamp, Frans Koopmans en Hanneke Schaap-Jonker, ‘Overeenstemming tussen pastores en hulpverleners van groot belang’, in Reformatorisch Dagblad, 7 mei 2016

Congres Psyche & Geloof

De zeven filmpjes in deze cursus ontstonden in de aanloop naar het congres Psyche & Geloof. Gezamenlijke vertrekpunten voor pastoraat en hulpverlening, dat op 14 april 2016 werd gehouden in Dordrecht. Het congres werd georganiseerd door het Kennisinstituut voor christelijke ggz (Kicg), Permanente Educatie Predikanten van de TU Kampen (PEP) en de Christelijke Vereniging voor Psychiaters, Psychologen en Psychotherapeuten (CVPPP). Tijdens het congres ‘werden pastores én hulpverleners, theologen én psychologen uitgedaagd samen op zoek te gaan naar hun ‘common ground’. Er werden gezamenlijke vertrekpunten geformuleerd om pastores en hulpverleners te helpen de eigen waarde en kracht van verschillende benaderingen te onderscheiden en optimaal te benutten. De gezamenlijke vertrekpunten werden gepubliceerd in het Reformatorisch Dagblad. In de aanloop naar dit congres verschenen diverse (opinie)artikelen en werden in samenwerking met de Evangelische Omroep twee korte video’s ontwikkeld waarin cliënten aan het woord komen.

Hanneke Schaap en Peter van de Kamp, ‘Christelijke behandelaars uit hun loopgraven lokken’, interview door Gerry Bos-Kaptein.
Henk Stulp, Scheid therapie en pastoraat (Nederlands Dagblad, 10 maart 2016)
Bart Gooijer, Psychologie en geloof gaan prima samen (Nederlands Dagblad, 21 maart 2016)
Elizabeth de Smaele, Psycholoog moet veranderen (Nederlands Dagblad, 6 april 2016)
Harm Wijnalda, Werk meer samen bij psychische hulp (Nederlands Dagblad, 11 april 2016)

Lessen