Anselmus en Verzoening door voldoening (4)

In deze lezing toetst Bernard van Vreeswijk Sonnevelds bewering dat Anselmus de ‘ontwikkelaar’ en ‘vertegenwoordiger’ van Verzoening door voldoening was. Hij bespreekt in dit kader Cur Deus Homo van Anselmus.

Van Vreeswijk concludeert dat wat betreft Anselmus als ‘ontwikkelaar’ Sonneveld in Het vergeten Evangelie gelijk ‘lijkt’ te hebben. Vervolgens bespreekt hij Anselmus als ‘vertegenwoordiger’ van Verzoening door voldoening. Hierbij haalt hij ook Tim Kellers ideeën aan, zoals de Amerikaanse theoloog die heeft uitgewerkt in Center Church.

Na een diepgravende bespreking van Het vergeten Evangelie en Cur Deus homo? komt Van Vreeswijk tot de conclusie dat er twee varianten van Verzoening door voldoening zijn. Een ervan wordt verwoord door Anselmus. De andere bijvoorbeeld door Tim Keller. Ze zijn niet zomaar uitwisselbaar, waardoor de kritiek op de een niet zonder meer voor de ander geldt.

Verwerkingsvragen

• Bernard van Vreeswijk meent dat Tim Kellers visie met betrekking tot Verzoening door voldoening, die Sonneveld in zijn boek overneemt, niet helder is. Van Vreeswijk vindt dat Keller twee verschillende soorten relaties naast elkaar gebruikt, namelijk die tussen ‘de rechter en de verdachte’ en die tussen ’twee mensen’. Ben je het eens met zijn analyse? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet?
• Van Vreeswijk geeft een samenvatting van de leer van genoegdoening van Anselmus: ‘De mens moet zijn tekort aan liefde goedmaken, maar zelf kan hij dat niet. Daarom kan hij Christus’ overmaat aan liefde als de zijne laten tellen.’ Wat vind je van Anselmus’ leerstelling?

Hoe Jezus’ kruisdood ons kan verlossen – lezingen studiedag over verzoening

Het kruis staat niet voor niets symbool voor het christelijk geloof zelf: Jezus’ kruisdood vormt de diepste kern ervan. Jezus brengt verlossing door aan het kruis een gruwelijke dood te sterven. Maar hoe kunnen het leven, de dood en de opstanding van één mens verlossing betekenen voor de mensheid?

Twee antwoorden op deze hoe-vraag die in 2000 jaar kerkgeschiedenis een belangrijke rol hebben gespeeld, zijn de oud-christelijke ‘Christus victor-benadering’ en het model van ‘Verzoening door voldoening’. Reinier Sonneveld voert in zijn nieuwste boek, Het vergeten Evangelie, een krachtig pleidooi voor het eerste model, dat de laatste decennia weer volop aandacht krijgt. En waar velen de Christus victor-benadering combineren met die van Verzoening door voldoening, stelt Sonneveld scherpe vragen bij de gedachte dat God genoegdoening zou eisen, en dat Jezus plaatsvervangend de straf draagt en de schuld betaalt.

Sonnevelds boek was de aanleiding voor een studiedag op 8 maart 2019, over indringende vragen rond de betekenis van Jezus’ kruisdood. In deze videocursus kun je alle lezingen van die studiedag bekijken.