Ken uw plaats: Plaatsbekleding in de dialectische theologie (5)
Cees-Jan Smits speelt open kaart in deze lezing: hij geeft duidelijk aan wat hij de sterke kanten van Sonnevelds boek Het vergeten Evangelie vindt (‘het stemt me dankbaar dat dit boek er is’), maar hij zet ook vraagtekens (‘in dit boek van Reinier ontbreekt voor mijn gevoel de zwarte bladzijde’).
Smits stelt in zijn referaat de vraag: Wat is onze plaats voor God? Om hier een antwoord op te vinden combineert hij het denken van Maarten Luther en de 20ste-eeuwse Duitse theoloog Hans Joachim Iwand (1899–1960). Smits stelt: Jezus is de ware, waarachtig mens, juist als de Gekruisigde, de man van smarten, de vervloekte. Hier ziet Smits de zwakke plek van Het vergeten Evangelie. Het spreken van ‘plaatsvervanging’ is volgens Smits bovendien niet juist: we zouden moeten spreken over ‘plaatsbekleding’.
Verwerkingsvragen
- Cees-Jan Smits begint zijn bijdrage met de woorden ‘Ken uw plaats’. Hij stelt dat deze woorden bij ons weleens irritaties opwekken. Welke gevoelens wekken deze woorden bij jou op als het gaat om het geloofsleven?
- Van vind je van de stelling van Smits dat Jezus eigenlijk geen ‘plaatsvervanger’, maar een ‘plaatsbekleder’ is?
- Smits vindt dat er in Reinier Sonnevelds boek ‘een zwarte bladzijde’ ontbreekt. Wat bedoelt hij daarmee? En ben je het met hem eens? Zo ja, waarom? Zo nee, waarom niet?
Hoe Jezus’ kruisdood ons kan verlossen – lezingen studiedag over verzoening
Het kruis staat niet voor niets symbool voor het christelijk geloof zelf: Jezus’ kruisdood vormt de diepste kern ervan. Jezus brengt verlossing door aan het kruis een gruwelijke dood te sterven. Maar hoe kunnen het leven, de dood en de opstanding van één mens verlossing betekenen voor de mensheid?
Twee antwoorden op deze hoe-vraag die in 2000 jaar kerkgeschiedenis een belangrijke rol hebben gespeeld, zijn de oud-christelijke ‘Christus victor-benadering’ en het model van ‘Verzoening door voldoening’. Reinier Sonneveld voert in zijn nieuwste boek, Het vergeten Evangelie, een krachtig pleidooi voor het eerste model, dat de laatste decennia weer volop aandacht krijgt. En waar velen de Christus victor-benadering combineren met die van Verzoening door voldoening, stelt Sonneveld scherpe vragen bij de gedachte dat God genoegdoening zou eisen, en dat Jezus plaatsvervangend de straf draagt en de schuld betaalt.
Sonnevelds boek was de aanleiding voor een studiedag op 8 maart 2019, over indringende vragen rond de betekenis van Jezus’ kruisdood. In deze videocursus kun je alle lezingen van die studiedag bekijken.
Beoordelingen
vrij hoog niveau
Een gedreven gebrachte glasheldere bijbelse theologie van het kruis!
Smit neemt je in een helder betoog mee in de theologie van een bij ons ten onrechte onderbelichte theoloog Iwand. Hierin worden op een indringende wijze alle kernelementen van de verzoening van de zondaar met God. Als vanzelf komen zo de zwakke elementen van Sonneveld’s benadering aan het licht.
Smit weet dit op een uiterst respectvolle wijze te doen. Prettig om naar te luisteren!
Een heldere evenwicht brengende visie in materie, die ons een eenzijdige richting uit kan sturen.
De spreker brengt voor mij op een bijzondere, zeer heldere boeiende wijze met behulp van drie Duitse theologen precies datgene onder woorden, waar dit populair schrijven m.i. eenzijdig een groot kosmisch gebeuren belicht met niet recht doende, lichtvoetige dus populaire woorden. Een gepopulariseerd boek kan de goed vertrouwende mens op een verkeerd spoor zetten. Het is dan nodig om te verwijzen naar de namen van theologen die met deze vraagstelling bezig zijn geweest.
Misschien een tip voor Reinier Sonneveld: Theologische verwijzingen via een register op nemen.
Deze les zal ik zeker nog beluisteren en nog een keer! Voor mij een eye opener en ook ontroerend. Van deze frisse jongeman zullen we zeker nog horen, een aanwinst straks als lesgever op een universiteit.
