Nabij God te zijn – Mystiek als Kuypers antwoord op de Islam

Van Turkije tot Marokko kwam Kuyper in aanraking met de Islam. Hij omarmde deze als een van de  abrahamitische religies, maar was beducht voor haar mystieke trek in combinatie met het toen spreekwoordelijke fanatisme van de moslim. Beducht om de geweldsuitbarstingen waartoe dit leidde, maar ook beducht vanwege Europa. Was het westen opgewassen tegen de religieuze drive van de islam? Nee, meende Kuyper. Om zijn medechristenen te wapenen schreef hij de meditaties Nabij God te zijn: religie zonder levende band met God was ten dode opgeschreven. Wat is vandaag een goede houding jegens de islam?

Abraham Kuyper heeft in zijn boek Om de oude wereldzee een bijzonder scherpe analyse gemaakt van de islam. De wijze waarop de islam zich kon verspreiden en staande kon houden zowel in lage als in hoge culturen, zoals christelijk Europa, was voor hem indrukwekkend. Hoewel het hiernamaals een belangrijke oriëntatie is in de islam als eindbestemming, lijkt deze religie in essentie erg aards. Deze religie mist geestelijke en spirituele verdieping en zelfs moslim mystici lukt het niet echt om hier wat aan te doen. Islam spoort moslims bovendien aan om de heerschappij over alle volkeren te realiseren door middel van de Jihad, een ideologisch ideaal dat moslim nooit los zullen laten, aldus Kuyper. En wie denkt dat de islam te veranderen – lees te hervormen – valt zal bedrogen uitkomen, voorspelt hij. Wat is de relevantie van Kuypers waarnemingen en analyse voor de hedendaagse tijd? En klopt zijn analyse en voorspelling?        Dr. Mohamed Ajouaou

Ter verdieping

Abraham Kuyper, Om de oude wereldzee,  deel I, pag. 334-336, 346-360; deel II, pag. 1-51 .

Terug naar: Om de oude wereldzee