Vreemdelingen herbergen – Barmhartig leven in crisistijd (5)
Wat betekent het om vreemdelingen te herbergen en waarom zouden we dat doen?
In een serie van zeven podcasts bespreekt Arthur Alderliesten de zeven werken van barmhartigheid met het oog op het leven in crisistijd. Hij verbindt die met reflecties vanuit het leven en werk van Dietrich Bonhoeffer.
In deze podcast aflevering 5: vreemdelingen herbergen.
Aan de slag
met de extra´s rond de podcasts over de Zeven Werken van Barmhartigheid
Download hier alle extra’s rondom deze podcastaflevering
Download hier de algemene tips en suggesties
De Zeven Werken van Barmhartigheid
Menno van der Beek, Mei 2020
IV
En het werd laat. Ik zei, blijf hier logeren,
en neem de tijd met ons. We kijken morgen weer
met nieuwe ogen naar alle verhalen:
er valt nog zoveel van elkaar te leren
Bijbel
Genesis 18: 1-8 | Leviticus 19: 33-34 | Deuteronomium 10: 12-19
Beeldend
Sokey Edorh, God onder ons
Waarom deze afbeelding?
Net als bij de verbeelding van de Zeven Werken van Barmhartigheid door de Meester van Alkmaar en de fotoserie uit de Laurenskerk van Rotterdam (zie voor beide bij de eerste podcast) zijn hier de zeven werken in een alledaagse setting verbeeld. Alledaags was bij de Meester van Alkmaar: een welvarende Hollandse stad rond 1500. Alledaags was bij de fotoserie Rotterdam in de eerste decennia van de 21ste eeuw. Alledaags is hier: de slums van een Afrikaanse stad rond 2000.[1]
Hieronder staan een link naar een uitgebreide toelichting op het schilderij. Maar ga eerst zelf zoeken of je de zeven werken kunt vinden.
Bij de vijfde podcast gaat het over vreemdelingen herbergen. Het woord ‘vreemdeling’ geeft aan dat hij/zij ons vreemd is. Juist daarom nu de vraag: zoek hier naar de overeenkomsten door de verschillen heen. [Of benadrukt de keuze van deze afbeelding bij deze podcast juist het verschil?]
Download: https://dederdekerk.nl/index.php/hongerdoeken/overzicht/1848-togo-2011-god-onder-ons
Toelichting: https://www.yumpu.com/nl/document/view/19913706/beschrijving-hongerdoek-god-onder-ons
Muziek
Daniel Lohues, Ie maggen hier altied henkommen.
Waarom dit lied?
Een lied over gastvrijheid, geborgenheid en veiligheid voor als het nodig is. ‘Kroep hier mar fijn eben weg as ‘t weer te gek wordt daor’.
Van de cd Sowieso (2020).
Geluidsopname: https://open.spotify.com/album/21iTVq75M4PJRlY2ND4mHh?highlight=spotify:track:717m6lM8xLmXKcLzKVR0ba
Tekst: https://www.lohues.nl/teksten/ (het zevende lied)
Muziek
Stef Bos, Lied van Hagar
Waarom dit lied?
Het komt van een cd die Stef Bos een jaar op tien geleden maakte in opdracht van de NCRV: In een ander licht, liederen bij mensen uit de Bijbel.
Dit lied gaat over Hagar. De Bijbelse Hagar? Een andere Hagar? In ieder geval Hager, een vluchteling.
Geluidsopname: https://www.youtube.com/watch?v=43WsHJieHs0
Tekst: https://www.stefbos.nl/page/Liedteksten/detail/2322/lied_van_Hagar_2019
Gedicht
God heeft grote handen
Ik droomde wel eens dat Gods handen
groter zijn dan zon en maan
en dat er duizenden verhalen
in Gods hand geschreven staan,
en als ik heel goed keek dan zag ik,
dan zag ik mijn eigen naam
in Gods handen geschreven staan.
1
God heeft de handen van een kind,
zo breekbaar en zo broos
legt Hij zijn hoop in onze hand:
omdat Hij ons bemint maakt Hij zich hulpeloos.
2
God heeft de handen van een man,
God heeft een vaderhand;
een hand die zorgt voor wijn en brood:
God is een goede God, met ons in alle nood.
3
God heeft de handen van een vrouw,
God heeft een moederhand,
een hand die streelt, een hand die troost:
God is een lieve God, een God die minnekoost.
4
God heeft de handen van zijn Zoon,
genageld aan een kruis,
een zwerver en een kindervriend,
een mens als jij en ik, een God bij mensen thuis.
Renaat Bulckens, Jan Van Sande
Waarom dit gedicht?
Zijn onze handen zoals Gods handen? Handelen wij als Hij? Leggen wij, als wij tekort schieten, ons onvermogen in zijn handen?
Lied
‘ – en vele duizenden, ontheemd, gevlucht uit eigen land’
Waarom dit lied?
Bij het begin van het lied lijkt het alsof je halverwege in het journaal of een documentaire inschakelt: ‘…en vele duizenden ontheemd, gevlucht uit eigen land, beducht voor tirannie, geweld, voor dood, voor moord en brand…’
Je ziet een karavaan vluchtelingen aan je voorbij trekken, in bootjes, langs spoorbanen, in tenten of andere erbarmelijke omstandigheden. De schrijver van het lied, Herman Stuempfle, had zelf in 1995 de Bosnische oorlog met meer dan vier miljoen vluchtelingen op het oog toen hij het lied schreef. Maar het lied is even actueel als de vluchtelingenstroom een andere oorzaak heeft.
Waar?
Het lied is te vinden in het Liedboek van 2013 nr. 997.
Een geluidsopname van het Engelse origineel is hier te beluisteren en te zien: https://www.youtube.com/watch?v=1UdsEq84Cv4
[1] Sokey Edorh (geb. 1955) komt uit Togo. Zie voor meer informatie: https://africanah.org/sokey-edorh/. Edorh maakte God met ons in opdracht van de Duitse vastenactie Misereor. Vanaf de jaren ‘70 zorgt deze organisatie voor een zogenaamd hongerdoek voor de vastentijd (Veertigdagentijd). Met deze hongerdoeken wordt de aandacht voor problemen in de niet-westerse wereld ondersteund. Meestal worden de hongerdoeken gemaakt door een kunstenaar uit Afrika of Zuid-Amerika. Ook in Nederland wordt met deze hongerdoeken gewerkt. God met ons is het hongerdoek van 2012.
Dit materiaal is tot stand gekomen met dank aan Steunpunt Liturgie.
Beoordelingen
Bepaalt je bij de noodzaak door te denken over jouw houding in tijden van crises.
De podcast laat je over de grenzen van eigen belang heenkijken. Het vraagt een actieve levenshouding met oog voor de naaste. Met Bonhoeffer als sprekend voorbeeld laat Alderliesten zien wat dat in de praktijk van alledag van je vraagt. Barmhartigheid is niet voor watjes.
